مدیریت فرآیند پارس

​

​

موقعی که تصمیم به ترسیم فرایندها گرفته شد، هدف ترسیم اهمیت زیادی پیدا می کند. ترسیم فرایندها برای اینکه مناسب مکانیزاسیون باشد و یا اینکه هدف مدل سازی ایجاد زبان مشترک باشد، کاملاً فرق دارند. برای ایجاد زبان مشترک مدل ها لزوما دقیق نیستند و گاهی همراه با ابهام هستند، درصورتیکه مدل های فرایند اجرایی باید به گونه ای دقیق باشند که قابل تفسیر با BPMS باشند.

برای سازمان هایی که به دنبال مدل سازی فرایندها برای وارد کردن در نرم افزار BPMS هستند، در جلد دوم کتاب Fundamentals of Business Process Management یک روش پنج مرحله ای برای تبدیل یک مدل به یک نسخه اجرایی پیشنهاد شده است:

1. شناسایی مرزهای اتوماسیون
2. بررسی وظایف دستی
3. ترسیم مدل فرآیند
4. تقسیم بندی مدل فرآیند را تا سطح قابل قبول
5. مشخص کردن مشخصه های اجرا

مراحل فوق کمک می کند تا یک مدل کسب و کار کمتر انتزاعی و بیشتر تکنولوژی گرا باشد. هر پنج مرحله باید روی مدل فرآیندی ای انجام شود که هم از لحاظ ساختاری و هم از لحاظ رفتار درست است. مثلا اگر در مدل خطایی چون بن بست وجود دارد موقع اجرای نمونه فرایند در BPMS ، ممکن است مشکلی ایجاد شود که کل سازمان را تحت تاثیر قرار دهد.

​ما در گروه مدیریت فرآیند پارس می توانیم ضمن بررسی فرآیندها و جریان کارهای شما، امکان ساخت فرآیند در پروسس میکر را در سازمان شما فراهم آوریم.

نرم افزار پراسس میکر (ProcessMaker) یک سیستم مدیریت فرآیند تحت وب است که امکان طراحی، خودکارسازی و استقرار فرآیندهای کسب و کار را برای سازمان ها فراهم می کند. این ابزار با فراهم ساختن رابط کاربری drag and drop محیطی برای مدل سازی و طراحی جریان کارها و همچنین ساخت فرم های پویا دراختیار کاربر قرار می دهد.

گروه مدیریت فرآیند پارس می تواند کلیه خدمات مربوط به پیاده سازی و ساخت فرآیند در پروسس میکر را به سازمان شما ارایه دهد.

پروسس میکر یک BPMS رایگان و متن باز است که جزو سیستم های نرم افزاری سبک وزن (lightweight) با سربار داده بسیار کم در میان سیستم های نرم افزاری موجود در این صنعت به حساب می رود. همچنین از آن جا که پراسس میکر یک نرم افزار تحت وب است و می توان آن را در محیط مرورگر اجرا نمود، دسترسی به جریان کارها و روال های سازمانی را جهت طراحی، اجرا و مدیریت فرآیندها برای کاربران، گروه ها و واحدهای سازمانی ساده تر خواهد کرد. در این مطلب قصد داریم تا ضمن معرفی قسمت های کلیدی ProcessMaker، مراحل ساخت یک فرآیند را در این سیستم تحت وب مدیریت فرآیندهای کسب و کار، به ترتیب بیان کنیم.

از امکانات محیط نرم افزاری پراسس میکر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• محیط طراحی و مدل سازی فرآیندها با استاندارد BPMN2.0
• فرم ساز پویا و Responsive
• پورتال کاربری و کارتابل اجرای فرآیندها
• مدیریت چارت سازمانی، کاربران و گروه های کاربری
• طراحی و ارسال سند خروجی
• ...

مراحل ساخت یک فرآیند:
به طور کلی برای ساخت یک فرآیند در ProcessMaker باید مراحل زیر انجام شود:

1. ایجاد یک فرآیند در بخش Designer و طراحی مدل فرآیند: در اولین قدم پس از ایجاد یک فرآیند جدید، می توان مدل فرآیند را در محیطی تحت استاندارد BPMN2 طراحی و مدل سازی کرد. در این قسمت، شما قادر به استفاده از نمادهای تعریف شده در استاندارد BPMN2 هستید.

2. تعریف متغیرهای فرآیند (متغیرهای مدل داده فرآیند): متغیرها (variables)، اطلاعات و داده هایی که در فرم های فرآیند وارد می شوند را در خود ذخیره می کنند تا در قسمت های دیگر آن فرآیند (همچون gatewayها و سایر فرم ها) بتوان آن ها را فراخوانی کرده و از آن ها استفاده کرد. به عنوان مثال، یک فرم می تواند شامل فیلدهایی همچون "نام"، "نام خانوادگی"، "جنسیت" و ... باشد که می بایست برای هر کدام، یک متغیر تعریف نمود. این متغیرها می توانند بسته به نوع داده خود، هر یک از نوع داده های integer، string، boolean، float و ... را در خود ذخیره نمایند. لازم به ذکر است که نیازی نیست تمامی متغیرهای موردنیاز در فرآیند، همان ابتدا تعریف شوند؛ بلکه شما قادر خواهید بود در هر زمانی بسته به نیاز، متغیر جدید در فرآیند تعریف کنید.

3. ساخت فرم های پویا (Dynaforms): در مرحله بعد باید فرم های موردنیاز در فرآیند طراحی شوند. ProcessMaker دارای یک محیط فرم ساز پویا و تحت وب است که می توان در آن قسمت فرم هایی سازگار با دستگاه های مختلف (PC، موبایل و تبلت) طراحی نمود. شما می توانید از تمامی کنترل های طراحی وب به صورت drag and drop در فرم ساز پراسس میکر استفاده کنید.

4. تخصیص فرم ها به فعالیت ها: پس از ساخت یک فرم می توان آن را به فعالیت (Task) مربوطه اختصاص داد تا در صورت اجرای آن فعالیت، این فرم برای کاربر نمایش داده شود.

5. تعریف قوانین مسیریابی (Routing Rule): پس از طراحی مدل فرآیند و ساخت فرم ها، می توان به تعریف قوانین مسیریابی بر روی Gatewayها در مسیر فرآیند اقدام کرد. یک فرآیند ممکن است در مسیر خود به چندین شاخه تقسیم شود که هر یک از شاخه ها در یک شرایط خاص و تعریف شده ای اجرا می شود. این شرط ها بر روی Gatewayهای شرطی موجود در مدل فرآیند نوشته می شوند.

6. تعیین ایفاکنندگان فرآیند: درنهایت، هر یک از فعالیت های موجود در فرآیند باید به یک یا چند کاربر تخصیص داده شود تا کاربر موردنظر بتواند با دسترسی به فعالیت مربوط به خود، آن را انجام دهد. در پراسس میکر، شما قادر خواهید بود تا فعالیت های موجود در فرآیند را به شیوه موردنظرتان به کاربران سازمان assign کنید. پس از اتمام مراحل پیاده سازی فرآیند، کاربر یا کاربرانی که فعالیت اول فرآیند به آن ها اختصاص داده شده است، قادرند تا از طریق کارتابل فرآیندهای خود که در بخش Home محیط پراسس میکر قرار دارد، فرآیند موردنظر را اجرا کنند. پس از ارسال فرم توسط کاربر فعالیت اول، فرآیند مطابق با مدل طراحی شده ادامه پیدا کرده و به کارتابل نفر یا نفرات بعدی ارسال خواهد شد.

​

​

اول از همه باید مشخص کنید که چه بخش هایی از فرآیند می تواند به کمک BPMS مکانیزه شود و چه بخش هایی نمی تواند.

در یک فرایند، وظیفه خودکار، وظیفه دستی و وظیفه کاربر وجود دارد. وظایف دستی توسط مجری فرایند و بدون استفاده از هیچ نرم افزاری انجام می شود، وظیفه خودکار توسط BPMS یا یک سرویس خارجی قابل انجام است. وظیفه کاربر هم یک وظیفه بین وظیفه خودکار و وظیفه دستی است. دلیل شناسایی و تعیین نوع هر وظیفه اینست که که وظایف خودکار و کاربر به راحتی توسط نرم افزار BPMS هماهنگ می شود در حالی‌که وظایف دستی اینطور نیست.

تمایز بین وظایف با نشانگرهای گوشه سمت چپ بالای کادر وظیفه در BPMN مشخص می شود: نشانگر یک دست در وظایف دستی، نشانگر کاربر در وظیفه کاربر و نشانگرهای اسکریپت، چرخ، پاکت نامه و .... در وظایف خودکار

بعد از شناسایی نوع وظایف، برای به حداکثر رساندن منافع حاصل از اجرای BPMS، باید بررسی کرد آیا راهی برای پیاده سازی وظایف دستی در BPMS وجود دارد یا نه. دو راه برای اتصال یک وظیفه دستی به BPMS وجود دارد: از طریق وظیفه کاربر یا با استفاده از وظیفه خودکار. اگر راهی برای اینکار وجود ندارد باید راهی برای اتوماسیون بقیه وظایف بدون این کارهای دستی پیدا کنید.

اگر این امکان وجود دارد که مسول انجام وظیفه دستی تکمیل کار خود را به BPMS اطلاع دهد، می توان این وظیفه دستی را به به وظیفه کاربر تبدیل کرد.

​

نرم افزار پروسس میکر یک نرم افزار سازمانی و یک راهکار مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) و مدیریت گردش کار متن‌باز است که به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا به مدل‌سازی گردش‌های کاری مبتنی بر تایید بپردازند. این نرم‌افزار به سازمان‌ها در طراحی، خودکارسازی و استقرار فرآیندهای کسب و کار در مقیاس‌های مختلف کمک می‌کند. در واقع این راهکار، یک فرم‌ساز است که برای طراحی نامه‌ها، تاییدیه‌ها، فاکتورها و قراردادها استفاده می‌شود.

پروسس میکر، یک ابزار مدل‌سازی فرآیند با قابلیت drag-and-drop و به صورت ابری ارائه می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد نمودارهای فرآیندها را با استفاده از استانداردهای BPMN ساخته و ویرایش کنند. این نرم‌افزار قابلیت تغییر اندازه و برچسب‌گذاری تمام عناصر یک فرآیند را داشته و به شما اجازه وارد‌کردن فرآیندها و خروجی‌گرفتن از آنها را در قالب BPMN می‌دهد. همچنین به شما امکان می‌دهد تا فرم‌ها و زیرفرم‌ها را به زبان‌های مختلف و بدون دانش برنامه‌نویسی ایجاد کنند.

ما در گروه مدیریت فرآیند پارس می توانیم ضمن بررسی فرآیندها و جریان کارهای شما، امکان ساخت فرآیند در پروسس میکر را در سازمان شما فراهم آوریم.

این راهکار هم به صورت آفلاین و هم تحت وب قابل دسترسی است و به کاربران امکان می‌دهد فرم‌ها را بر روی تلفن همراه خود پر کنند و بعد از آنلاین شدن داده‌های آنها را همگام‌سازی کنند. این ابزار دارای یک داشبورد نیز است که امکان مشاهده نحوه عملکرد فرآیندها و کارکنان را فراهم می‌کند. این داشبوردها قابلیت شخصی‌سازی بر اساس شاخص کارایی فرآیند و شاخص کارایی کارکنان را نیز دارند.

نرم افزار پروسس میکر در سازمان‌های متنوعی مانند بانک‌ها، موسسات آموزش عالی و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و به آنها کمک می‌کند فرآیندهای پیچیده کسب و کار خود را خودکارسازی کرده و افراد و سیستم‌های موجود در شرکت را به هم متصل کنند.

​

​

بعد از تعیین مرزها و بررسی کارهای دستی، باید کامل بودن مدل فرایندی بررسی شود . معمولاً در مدل های فرایندی کسب وکارگرا برخی اطلاعات نادیده گرفته می شوند چون مدل ساز از آن خبر ندارد یا آن را غیر مرتبط و پیش پا افتاده می داند. ندیدن این اطلاعات در مدل های کسب‌ و کارگرا ممکن است به سناریوی برنامه بستگی داشته باشد. این اطلاعات به ظاهر غیر مرتبط ممکن است در مدل اجرایی فرآیند بسیار مرتبط باشند.

ممکن است که مدل فرایند بر اساس " همه چیز خوب" آماده شده باشد و با فرض اینکه همه چیز به خوبی کار خواهد کرد، همه شرایط های منفی احتمالی در طول اجرای فرایند نادیده گرفته شده باشد.

به عنوان مثال، در فرایند تحقق سفارش چند استثناء وجود دارد.نرم افزار BPMS ممکن است مواد مورد نیاز برای تولید یک محصول در در انبار تأمین کننده موجودی نداشته باشد یا حتی ممکن است مشتری سفارش خود را لغو کند. بنابراین مطمئن شوید که تمام استثنائات با کمک راه های مقتضی مدیریت می شوند. به عنوان مثال اگر لغو سفارش پس از ارسال محصول یا بعد از دریافت هزینه باشد، فعالیت های جبرانی نظیر برگشت محصول و برگشت هزینه به مشتری صورت پذیرد.

استثنائی دیگر که معمولاً نادیده گرفته می شود، این است که شاید یک فعالیت هیچوقت انجام نشود. چه اتفاقی می افتد اگر آدرس مشتری هرگز دریافت نشود؟ یا اگر ماژول ERP که وجود موجودی را چک می کند، پاسخ ندهد؟ نمی­توان فرض کرد که طرف دیگر همیشه پاسخ دهد یا این‌که یک سیستم همیشه عملکردی درست خواهد داشت.

​

​

​

همیشه یک رابطه یک به یک بین وظایف مدل کسب‌ و کارگرا و مدل اجرایی وجود ندارد. وظیفه یک نرم افزار BPMS، هماهنگی و تبادل کارها بین منابع چندگانه (انسان یا غیر انسان) است.

دو یا چند وظیفه متوالی تخصیص داده شده به یک منبع، کاندیداهایی برای تجمیع وظایف هستند. با ادغام وظایف دیگر نیاز به PBMS نیست چونکه تبادلات بین آنها نیاز به مدیریت ندارند. تنها کار لازم، مداخله در کار منابع اختصاص یافته است. مثلاًَوظیفه کاربری “ورود اطلاعات نام مشتری”، “ورود اطلاعات شماره مشتری” و “ورود اطلاعات جزئیات آسیب” توسط کارمند رسیدگی به درخواست خسارت را می توان تحت عنوان " ورود اطلاعات درخواست خسارت " تجمیع کرد.

البته مواردی وجود دارد که با وجود انجام کارهای متوالی توسط یک منبع، می توان آنها را جداگانه نشان داد. به عنوان مثال یک کارمند اداری سه وظیفه “ارسال اسناد به آژانس”، “دریافت نتایج از آژانس” و “به روزرسانی سوابق دانش آموزان” را بصورت متوالی انجام می دهد و چون نیاز به نظارت بر پیشرفت کار پرونده ها و مدیریت استثناهای احتمالی است، باید زمان انجام هر یک از مراحل مشخص باشد، این سه وظیفه را باید بصورت جداگانه نمایش داد.

اگر برای انجام یک فعالیت به بیش از یک منبع نیاز باشد، آن فعالیت بیش از حد بزرگ است و باید آن را به وظایف ریزتر تقسیم کرد تا بتوان هر وظیفه را به یک منبع اختصاص داد. به عنوان مثال، فعالیت “ورود و تأیید انتقال پول” به منظور رعایت اصل تفکیک وظایف، احتمالاً توسط دو نفر مختلف انجام می شود (حتی اگر نقش مشابهی داشته باشند). ابتدا مسئول مالی سفارش را وارد سیستم می‌کند، سپس یک مسئول مالی دیگر آن را تأیید می‌ کند.

​

​

​

در آخرین مرحله از تبدیل مدل‌های فرآیند به مدل های قابل اجرا در نرم افزار BPMS باید مشخص شود که چگونه هر عنصر مدل توسط BPMS اجرا شود. برای مثال اولین وظیفه از نوع سرویس را در فرایند "تحقق سفارش" “بررسی وجود موجودی” را در نظر بگیرید: برای برقراری ارتباط با سیستم ERP انبار، به ورودی سفارش خرید نیاز داریم.

باید خدمتی که توسط سیستم ERP برای بررسی سطوح موجودی و تعیین محل آن ارائه می شود را مشخص کنید. همچنین اطلاعاتی از محصول که در سفارش خرید وجود دارد مورد نیاز این سرویس است یعنی فرمت (input object) و اطلاعات تولید شده توسط این سرویس (یعنی فرمت output object) باید تعیین شود. این جزئیات پیاده سازی، مشخصه های اجرا نامیده می‌ شود.

این جزئیات به طور خاص عبارتند از:

متغیرهای فرآیند، پیام‌ها، سیگنال‌ها و خطاها

متغیرهای وظایف، رویدادها و ارتباط آن‌ها با متغیرهای فرآیند

جزئیات سرویس برای وظایف از نوع سرویس، ارسال و دریافت و رویدادهای پیام و سیگنال

ریزکدها برای وظایف اسکریپت

قوانین تخصیص مجری و ساختار رابط های کاربر برای وظایف کاربر

وظایف، رویدادها و عبارات جریان توالی

مشخصه‌ های خاص BPMS

این مشخصه‌ها، نماد گرافیکی در نمودار BPMN ندارند اما در فرمت تبادل BPMN 2.0 ذخیره می شوند. فرمت تبادل BPMN، ارائه مدل BPMN بصورت متنی با فرمت XML است که برای تبادل بین ابزارها در مدل BPMN درنظر گرفته شده است و ورودی موتور اجرایی BPMN است. ابزارهای مدل سازی BPMN، یک رابط بصری برای ویرایش بسیاری از این مشخصه های غیرگرافیکی را فراهم می کند بنابراین در اغلب موارد، مستقیماً نیازی به نوشتن XML نیست.

​

​

​

سیستم مدیریت فرایند کسب و کار (نرم افزار BPMS) می تواند پس از پیاده سازی به عنوان سیستم نظارتی عمل می کند و بر فرآیند کسب و کار نظارت کند. جنبه نظارتی BPMS، توانایی نظارت، کنترل و بهبود فرآیندهای تجاری را فراهم می کند. خرید BPMS با نظارت بر تمامی مراحل، چه به صورت دستی یا خودکار در فرآیند کسب و کار می تواند اطلاعات فرآیند ارزشمندی را ارائه دهد.

مالکین فرآیند می توانند آمارهایی مانند میانگین زمان چرخه، زمان انتظار قبل از انجام یک کار توسط شرکت کنندگان انسانی و داده های هزینه را به دست آورند. می توان ارقام هزینه را به زمان درگیر برای تکمیل هر کار در فرآیند و هزینه فرصت به زمان انتظار در زمانی که یک کار فرآیند در صف منتظر پردازش است، اختصاص داد. این ارقام هزینه را می توان برای فرآیند جاری اعمال کرد و ارقام هزینه در زمان واقعی را به دست آورد. قابلیت نظارت می تواند به مدیران کسب و کار اجازه دهد تا از رویدادهای غیرعادی مطلع شوند. تراکنش ‌های مکرر بانکی و زمان‌های طولانی پردازش یک نماینده خدمات مشتری خاص نمونه هایی از این رویداد ها هستند. از داده های فرآیند می توان برای تعیین محل گلوگاه های فرآیند استفاده کرد.

​

سیستم مدیریت فرآیند کسب و کار (خرید BPMS) گروه جدیدی از نرم افزارها است که به سازمان ها اجازه می دهد تا راه حل های فناوری اطلاعات فرایند محور را طراحی کنند. فرآیند محور یعنی راه حل های سیستم مدیریت فرآیند کسب و کار قادر به ادغام افراد، سیستم ها و داده ها هستند.

یکی از پیشرفت‌ های عمده BPMS نسبت به تلاش‌های سنتی بهبود فرآیند کسب‌ و کار مبتنی بر فناوری اطلاعات این است که فناوری اطلاعات را به صاحبان فرآیند کسب ‌و کار نزدیکتر می‌کند. سازمان‌ هایی که از سیستم مدیریت فرآیند کسب و کار (نرم افزار BPMS) برای انجام تغییرات فرآیند کسب ‌و کار مبتنی بر فناوری اطلاعات استفاده می‌ کنند، قابلیت‌های زیر را به دست خواهند آورد:

1. مشارکت نزدیک تر کسب و کار در طراحی راه حل های فرآیند کسب و کار مبتنی بر فناوری اطلاعات.

2. توانایی ادغام افراد و سیستم هایی که در فرآیندهای تجاری شرکت می کنند.

3. امکان شبیه سازی فرآیندهای تجاری برای طراحی بهینه ترین فرآیندها برای اجرا.

4. توانایی نظارت، کنترل و بهبود فرآیندهای تجاری در زمان واقعی.

5. توانایی ایجاد تغییر در فرآیندهای تجاری موجود در زمان واقعی بدون تلاش دقیق برای تبدیل فرآیند.

​

خرید ​BPMS باعث بهیود ساختار و الگوی رفتاری کارکنان سازمان می شود و رضایت کارکنان نسبت به فعالیت ها و فرایند کاری را افزایش می دهد. ابزارهای موجود در BPMS منجر می شود کارکنان احساس قدرت بیشتری داشته باشند.

کاهش دغدغه های کاری با کمک ابزارهای موجود در آن و اعمال شاخصای کلیدی عملکرد (KPI) در فرایندهای کاری، اعلام پیام و هشدارها در زمان مناسب از دیگر تاثیرات استفاده از نرم افزار BPMS است. از عوامل مهم در عملکرد کارکنان، رضایت آنها نسبت به فعالیت ها و فرآیندهای کاری است و سازمان ها در تلاش هستند کارکنان راضی و با انگیزه داشته باشند.

استفاده از طرح های تشویقی و تنبیه (بر اساس داده ها و اطلاعات شفاف) می تواند منجر به تعریف اهداف آگاهانه تر برای بهبود ساختار و الگوی رفتاری کارکنان داشته باشد. از طرف دیگر، مکانیزه شدن فرایندها می تواند حجم کاری کارکنان را کاهش دهد و در نتیجه تمرکز آنها را روی کارهای با ارزش تر و اولی تر بیشتر می کند.

رضایت کارکنان مر بوط می شود به نوع نگاه و برداشت کلی و مثبت آنها از فرآیندهای کاری و همه عوامل مرتبط با رسیدگی به کارها. کارکنان راضی از آموزش ها و مهارت های جدید استقبال می کنند و بهتر و سریع تر اموزش ها را فرا می گیرند. در برابر تغییرات سازمانی کمتر مقاومت می کنند چونکه علاقمند به اهداف سازمان و سرنوشت آن هستند و از مکانیزه کردن فراینده در همه ابعاد سازمان حمایت می کنند.

​